Tiêu chuẩn Trưởng ban kiểm soát: Để trở thành kế toán viên, kiểm toán viên chuyên nghiệp
“Trưởng ban kiểm soát phải là kế toán viên hoặc kiểm toán viên chuyên nghiệp và phải làm việc chuyên trách tại công ty”. Điều 163, Luật Doanh nghiệp 2014 quy định tiêu chuẩn của Trưởng ban kiểm soát của công ty cổ phần. Đây là quy định gây rất nhiều tranh luận trong suốt thời gian qua. Chúng tôi có trao đổi với ông Phan Lê Thành Long, Giám đốc Viện Kế toán Quản trị công chứng Úc (CMA Australia) tại Việt Nam về nội dung này.
Theo ông tiêu chuẩn Trưởng ban kiểm soát công ty cổ phần phải là kế toán viên hoặc kiểm toán viên chuyên nghiệp có hợp lý trong điều kiện hiện nay?
Việc quy định Trưởng ban kiểm soát công ty cổ phần phải có kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực tài chính, kiểm toán, kế toán hay kiểm soát là phù hợp với thông lệ quốc tế đối với các uỷ ban có chức năng giám sát trong các công ty cổ phần, đặc biệt công ty cổ phần đại chúng. Tuy nhiên, việc quy định cứng trong luật “Trưởng ban kiểm soát phải là kế toán viên hoặc kiểm toán viên chuyên nghiệp” là không hợp lý do yêu cầu công việc của Trưởng ban kiểm soát khác so với một kiểm toán viên hay kế toán viên.
Vậy, định nghĩa thế nào là một kế toán viên, kiểm toán viên chuyên nghiệp?
Trong các văn bản pháp luật tại Việt Nam, không có quy định hoặc định nghĩa thế nào là một kế toán viên chuyên nghiệp hoặc kiểm toán viên chuyên nghiệp. Hiện tại, Bộ Tài chính đang là cơ quan tổ chức kỳ thi quốc gia để cấp chứng chỉ Kiểm toán viên hành nghề và chứng chỉ Hành nghề dịch vụ kế toán. Hai chứng chỉ này nhằm mục đích phục vụ cho các cá nhân có đủ điều kiện đăng ký hành nghề dịch vụ kiểm toán độc lập và dịch vụ kế toán tại các công ty kiểm toán và công ty cung cấp dịch vụ kế toán.
Như vậy, không có nghĩa là một người phải có một trong hai chứng chỉ này thì mới được coi là kế toán viên, kiểm toán viên chuyên nghiệp. Bởi vì hai chứng chỉ này theo quy định hiện hành là để đảm bảo người cung cấp dịch vụ kiểm toán độc lập và dịch vụ kế toán là được phép.
Chúng ta có thể hiểu một cá nhân có chứng chỉ hội viên hội nghề nghiệp chuyên nghiệp về kế toán, kiểm toán sẽ được coi là một kế toán viên chuyên nghiệp hoặc kiểm toán viên chuyên nghiệp.
Theo ông hiện tại thị trường có thể đáp ứng được hết yêu cầu về tiêu chuẩn trưởng ban kiểm soát của Luật doanh nghiệp?
Thực tế hiện nay số lượng các công ty cổ phần quá lớn khiến cho rất nhiều công ty đã phải bầu lại trưởng ban kiểm soát do không đủ tiêu chuẩn là kế toán viên, kiểm toán viên chuyên nghiệp. Số lượng người có chứng chỉ hội viên hội nghề nghiệp chuyên nghiệp về kế toán, kiểm toán không thể đáp ứng được hết nhu cầu. Ngoài ra, một phần lớn những người có chứng chỉ hội viên hội nghề nghiệp hiện đang làm việc tại các công ty kiểm toán độc lập. Như vậy, cung không đáp ứng được cầu.
Ý kiến của ông về giải pháp cho vấn đề này như thế nào?
Trưởng ban kiểm soát hiện hành của các công ty cổ phần nên tự trang bị cho mình kiến thức về kế toán, kiểm toán, kiểm soát,… bằng cách tham gia và trở thành hội viên các hội nghề nghiệp chuyên nghiệp về kế toán, kiểm toán trong nước và quốc tế. Nếu sở hữu chứng chỉ thành viên hội nghề nghiệp chuyên nghiệp về kế toán, kiểm toán thì được coi là một kế toán viên chuyên nghiệp hoặc kiểm toán viên chuyên nghiệp.
Xin cảm ơn ông.